Илияс Жансүгіровтың балаларға арналған өлеңдері
Жазғы шілде
Ой, балалар, балалар!
Шілдем-шілдем, шілде айым.
Шырлап торғай күн сайын.
Шұбар ала шешектер,
Шудаланған көк шөптер,
Жапырақтар жалпайды.
Жас қозылар марқайды.
Ұшты көкек қуалай.
Сайда пісті таңқурай.
Құрт, ірімшік қайналды.
Құлындар да байланды.
Нәйім-нәйім бауырсақ.
Ағьн суға шомылсақ.
Ой, балалар, балалар.
Ойналық та, күлелік.
Үйретіп тай мінелік.
Жазғытұрым
Ой, балалар, балалар!
Жылы-жылы жел соқты,
Жылғалардан су ақты.
Қаңқыл-қаңқыл қаз кепті,
Жер қарайды: жаз кепті.
Желкілдейді көк майса.
Желіндейді мал жайса.
Ауыл көшті қыстаудан,
Әне, апамдар қой сауған,
Құс ұясын түзеді,
Тайымды ағам күзеді.
Ел ешкісін қырқыпты.
Егіндерін жыртьшты.
Ой, балалар, балалар.
Ойналык та күлелік,
Қос басына мінелік.
Оқу,білім
Оқу, білім -
жанған шырақ,
ойласаң.
Үйренерсің,
іздеп көрсең,
қоймасаң.
Қу өнерді,
бу беліңді,
жігер сал.
Пайда аларсың,
қаужанарсың,
тоймасаң.
Қыс
Жалп-жалп, жалп-жалп жауды қар.
Тон киіндік, тоңды мал.
Бұрқ-бұрқ, бұрқ-бұрқ боран бар,
Боран жоқта тұман бар.
Қызыл шұнақ қызыл бар.
Суда айна тас мүсін бар,
Қылаулатқан қырау бар.
Боғы қатқан бұзау бар.
Үйіп алған отын бар,
Қалтыраған қатын бар.
Бүрсеңдеген лақ бар,
Сүмендеген қонақ бар.
Қыздар қылған шұжық бар,
Қонақ айтар қызық бар.
Ай, балалар, балалар!
Күнде оқуға жүрелік,
Үйренелік, білелік.
Ұршық
(жеңгем сыры)
Сыртылдама, он саусақ,
Майдалап, мая түтілші.
Шыртылдама, шынашақ,
Шыр айналшы, шүйке ілші.
Оймышты ұшқат, ырғай сап,
Ұршығым, сені қолға алам.
Ұршығым ұшқыр нар тайлақ,
Жез бұйдалы, жел маям.
Жел маям, желші, нар тайлақ.
Тартына берме, тайтаңдап.
Тартына берсең, тайтаңдап,
Тақымдап қоям, қайта айдап.
Қыла ма жалқау жарлылық,
Қылмаса ділгер жүн азы.
Екілен, зырла енді, ұршық,
Иірейін биязы.
Жаз келді
Күн жылынып, қар да еріп дүрілдеп,
Сай-саладан сулар ағып, күрілдеп,
Ой мен қырда басқызбайды сар балшық.
Әлем-тапырық жердің беті іріңдеп.
Аспан жүзі ұшпалы бұлт сәуірдің
Жылы желі бетті сүйген тәуір күн.
Қыс қысылған көтерем мал жалғыздап,
Тұс-тұсынан шығып жатыр ауылдың.
Аунап-қунап ауасына сағынған,
Ызғар, суық ақ кебіннен арылған,
Ойдым-ойдым қара жерге көз ойнап,
Бәрі бірдей басын қойып жабылған.
Шаруалар да қуанышты күлімдеп
Ептеп өтті алты аяғы қыс күнім деп,
Балалар да лек-лек болып доп қуған,
Жалаң аяқ, жалаң бас жүр дірілдеп.
Мал да, адам да не бар жандық мәз болды,
Қатар түзеп, үйрек, аққу, қаз келді.
Жердің жүзін бейне ұжмақка теңейтін
Алақай, алақай-ау, жаз келді.